تاريخچه موزه نصير
New Page 1

 

 

 مقدمه و تاریخچه


 

موزه مهندسی برق نصیر در طبقه همکف ساختمان اصلی دانشکده مهندسی برق دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی واقع در خیابان شریعتی، جنوب شرقی پل سیدخندان تهران، قرار دارد. این ساختمان که ساختمان اصلی دانشکده برق دانشگاه است، در دوران پهلوی ساختمان مرکزی وزارت پست و تلگراف و تلفن سابق بوده و در کنار بی سیم 22 بهمن (بی سیم پهلوی سابق) می­باشد که اولین استودیو و آنتن رادیو ایران در همین محوطه قرار داشته است و اکنون به موزه انواع رادیوهای لامپی قدیم تا جدید تحت نظر سازمان صدا و سیما تبدیل گشته است.موسسه عالی آموزش ارتباطات وابسته به وزارت پست و تلگراف و تلفن نیز در همین ساختمان و ساختمان های اطراف مستقر بودهکه تاسیس آن 1307 هجری شمسی یعنی 5 سال قبل از تاسیس دانشگاه تهران باز می گردد. این مجموعه که اولین موسسه آموزش عالی تاریخ کشور است  در سال 1356 به نام دانشکده مخابرات مستقل شده و تابع وزارت علوم وقت گردید و سپس در سال 1365 با ادغام با چند موسسه آموزش عالی دیگر به نام دانشمند پرآوازه ایرانی خواجه نصیرالدین طوسی مزین گردید. تمبر یادبود پنجاهمین سال تاسیس این دانشکده که در سال 1357 توسط شرکت پست به چاپ رسیده است هم اکنون در دسترس بوده و تصویر آن در ادامه آورده شده است.

تمبر یادبود پنجاهمین سال دانشکده مخابرات اسکناس و تمبر ایران

تصویر تمبر یادبود پنجاهمین سال تاسیس دانشکده مخابرات که در سال 1357چاپ شده است.

نمای ساختمان امروزی دانشکده برق در حدود دهه 40

با نقل و انتقال وزارتخانه پست و تلگراف و تلفن در حدود سال­های 1352 شمسی به ساختمان سه طبقه با نمای آجرهای سیمانی پنجره ای سفیددر همان نزدیکی، یعنی چند صد متر پایین تر و بر خیابان دکتر شریعتی، ساختمان قدیمی وزارتخانه تماما به دانشکده مخابرات اختصاص می­یابد.

در انبار این ساختمان دستگاه­های قدیمی مخابرات از مورس  و دستگاه­های اندازه گیری و تست مربوطه تا تلفن های هندلی قدیمی و... تا تله پرینتر و تکرار کننده های خطا تلگراف و لامپ های تقویت بزرگ اولین ایستگاه رادیو ایران با نیم متر ارتفاع (مستعمل و نو)، به دانشکده مخابرات به ارث می­رسد.  این ساختمان که سابقه آن به سالهای اول پهلوی دوم باز گشته و توسط معماران آلمانی ساخته شده است خود دارای ارزش تاریخی فوق العاده می باشد.

ساختمان آموزشی دانشکدهٔ مهندسی برق و کامپیوتر

نمای امروزی ساختمان دانشکده برق از روبرو

این مجموعه ارزشمند و سایردستگاههای اندازه گیری قدیم و انواع رادیو لامپی  و گرامافون و تلفن های دستی (هندلی) تا تلفن های صحرایی و سکه ای... در سال های 1379 تا 1384 طی سه مرحله با طراحی و ساخت ویترین های مناسببا حمایت وزارت پست و تلگراف و تلفن سابق، در طبقه همکف در معرض دید اساتید و دانشجویان برق ( الکترونیک، قدرت، مخابرات،کنترل و کامپیوتر) و بازدید کنندگان از دانشگاه قرار داده می­شود.

البته این مجموعه که" موزه برق نصیر" نام گذاری شده است، سیر تحول مخابرات از مورس تا موبایل و تقویت کننده و رادیوهای لامپی، رادیو نفتی تا رادیوهای پیشرفته و نمایش قطعات الکترونیکی، لامپ تقویت کننده تا ترانزیستور و IC و دستگاههای اندازه گیری از گالوانومترهای حساس و ولت آمپر و  اهم سنج   قدیمی با جلد چوبی و اسکوپ های قدیمی و...البته قسمتی از سیر پیشرفت کامپیوتراز چرتکه تا اولین کامپیوترهای شخصی IBM 286 و اولین لپ تاپها، موس ها و پرینترها... و بالاخره  قسمتی از تجهیزات قدیمی مهندسی پزشکی را در بیش از چهل ویترین سه طبقه به نمایش گذاشته است.


 

 

بازگشت به بالا
  • تاریخچه موزه

بدین ترتیب، علاوه بر حفظ دستگاه های قدیمی در انبار موزه، با خرید وسایل قدیمی الکتریکی رادیو و مخابراتی قدیمی، موزه نصیر کم کم شکل گرفته و با چینشی مناسب، آنقدر جلب نظر کرد که بهترین فضای ساختمان قدیمی دانشکده یعنی کریدور طبقه همکف (لابی)  (که خود قدمت و قسمتی از تاریخ مخابرات ایران است) توسط متولیان دانشکده به "موزه برق نصیر" اختصاص یافت و امروزه مرتب مورد بازدید دانشجویان و مهمانان بویژه دانشجویان ورودی جدید قرار می­گیرد.

تصویری از محل فعلی موزه در طبقه همکف ساختمان دانشکده مهندسی برق

شکل گیری موزه مهندسی برق نصیر به همت تنی چند از استادان با سابقه این دانشکده، که خود از سرمایه های ارزشمند مهندسی برق کشور به شمار می آیند، در قالب پروژه ای به همین منظور در سال 1379 آغاز شد. پس از تلاش فراوان برای حفظ و نمایش شایسته محصولات و تجهیزات فنی متعلق به حدود 7 دهه تکامل مهندسی برق و مخابرات در جهان، بهره برداری از این موزه در سال 1384 آغاز گردید.

 در تصویر زیر بنیان گذاران اولیه موزه یعنی آقایان مهندس سید حسن ابوتراب (نفر دوم از سمت چپ) و آقای مهندس حسین دلربایی (نفر اول از سمت راست) در کنار سایر دست اندرکاران موزه مشاهده می شوند.(جای پروفسور ابریشمیان خالی است)

تعدادی از بنیان گذاران موزه به ترتیب از راست به چپ،  آقایان مهندس دلربایی، مهندس سیدمحسن ابوتراب، دکتر گرانپایه، مهندس سید حسن ابوتراب، مهندس قاسمی

 

از سال 1394 موضوع ارتقا و ثبت موزه مهندسی برق نصیر توسط معاونت پژوهشی دانشکده کلید خورد و طی آن موزه برق به عضویت سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و همچنین UAMC کمیته موزه های دانشگاهی شورای بین المللی موزه ها درآمد. در این فرآیند همکاران بسیاری چون دکتر هادی علی اکبریان، امیر سوداگر، کریم عباس زاده از کارشناسان دانشگاه چون آقای مهندس حمیدرضا موید کاظمی و از دانشجویان چون علیرضا نادعلی به موزه یاری رساندند.  در حال حاضر موزه برق نصیر در چارت دانشکده برق به صورت رسمی زیر مجموعه معاونت پژوهشی دانشکده قرار دارد و به عنوان یکی از افتخارات دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی از اهمیت خاصی برخوردار می باشد.

بازگشت به بالا
  •  اهداف موزه

به صورت کلی بحث موزه های دانشگاهی و استفاده از موزه ها در امر آموزش و پژوهش امری نسبتا جدید است. به علاوه  عمر مهندسی برق نوین در جهان کمتر از 150 سال می باشد. با توجه به این دو نکته از مهم ترین اهداف موزه برق نصیر در مرحله اول، حفظ تجهیزات و دستگاههای مخابراتی و اندازه گیری بسیار قدیمی است که بعضا با قدمت بیش از 90 سال به زمان قاجار می­رسد. با منظم و مرتب کردن این دستگاه ها اهمیت و ارزش گرانقدر آنها بسیار مغفول مانده بود به تدریج نمایان گردید. کما اینکه در سالهای 1360 در حال حمل نقل و اسقاط این دستگاه ها با یک کامیون،ریاست وقت دانشکده برق، جناب آقای مهندس سید حسین ابوتراب، که خود از موسسین اصلی این موزه هست با پرداخت حق کرایه کامیون (آنموقع حدود مبلغ یکصد هزارتومان) آنها را پیاده کرده و با مراوده با مسئولین ذی ربط، بخشی از این تجهیزات  را در سوله و بخشی را به انبار باز گرداندند.

 به تدریج و به تجربه دریافتیم که نمایش، راه اندازی و توضیحاتی مختصر از سال تولید و کاربری هر کدام از این تجهیزاتبرای دانشجویان ایجاد انگیزه کرده و آنها را امیدوار به حرکت رو به جلو می­نماید. وسایل فنی موزه نوآوری های مهندسین در هر دو دوره را برای رفع نیازهای بشر یاداوری کرده و نحوه تفکر و خلاقیت را در دانشجویان زنده می کند.

جمع آوری و ثبت حوادث تاریخی در اختراع هر کدام از دستگاههای مخابراتی و الکترونیکی همانند مورس، تلفن، گرامافون، ضبط صوت، رادیو لامپی، رادیو نفتی، رادیو ترانزیستوری، ... و موبایل، تاثیر به سزایی در روحیه اساتید و دانشجویان این رشته ها داشته است.

تا بحال سیاستهای اخذ شده توسط مسئولین معاونت پژوهشی دانشکده و دانشگاهبر حفظ و توسعه" موزه برق نصیر" در جهت حفظ آثار قدیمی ملی و آموزشی استوار بوده است. امید است با ثبت آن به یک موزه ملی و بین المللی بخشی از میراث ملی کشورمان نیز حفظ شود.

 

بازگشت به بالا
  •  جامعه هدف

هدف اولیه موزه برقن صیرجامعه دانشجویان و متخصصین مهندسی برق و رشته های وابسته به خصوص دانشجویان دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی است. این جامعه هدف هم اکنون نیز به صورت نسبتا مناسبی در ارتباط با موزه می باشد. تعدادی از دانشجویان هم اکنون نیز در توسعه موزه برق مشارکت دارند. در طرح توسعه موزه قرار است ارتباط سایر اقشار مربوط، به خصوص  دانش آموزان، و علاقه مندان خارج از دانشگاه با موزه نیز تقویت گردد. ارتباط با دانش آموزان از طریق فعال کردن بازدید های دانش آموزی و همچنین ارتباط مستقیم دانش آموزان با اشیا موزه انجام خواهد شد. ارتباط با مخاطبان غیر ایرانی و خارج از کشور از طریق توسعه وبسایت جدید و مجهز و تولید برشور و محتوای چند زبانه که چکیده آن در پایان این طرح ارائه شده است میسر خواهد شد.

ارتباطات موزه با این اقشار از طریق گسترش ارتباطات موزه با سایر موزه ها نیز تقویت خواهد شد. مثال آن طرح همکاری با موزه معروف رضا عباسی که روبروی دانشکده برق قرار دارد است و طی آن قرار است موزه برق به مخاطبان این موزه معرفی گردد.

 
بازگشت به بالا
تاریخ به روز رسانی:
1401/02/31
تعداد بازدید:
4563
كليه حقوق اين وب سايت متعلق به دانشگاه خواجه نصير الدين طوسي ميباشد.